#23. Jaskinia Niedźwiedzia
Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie to jedno z największych i najpiękniejszych miejsc podziemnych w Polsce. Leży w Masywie Śnieżnika, na terenie gminy Stronie Śląskie, i od lat przyciąga turystów, naukowców oraz miłośników natury. Choć dziś jest jedną z najbardziej znanych atrakcji Dolnego Śląska, przez tysiące lat pozostawała całkowicie ukryta – aż do 1966 roku, gdy przypadkowy odstrzał w kamieniołomie marmuru odsłonił jej wejście.
Zjawiskowe formy naciekowe we wnętrzu Jaskini Niedźwiedziej (fot. Szymon Matuszyński)
GOŚĆ: Artur Sawicki (dyrektor Jaskini Niedźwiedziej)
Odkrycie Jaskini Niedźwiedziej było jednym z największych wydarzeń geologicznych XX wieku w Polsce. Podczas prac w kamieniołomie w Kletnie robotnicy zauważyli szczelinę, z której wydobywało się chłodne powietrze. W środku znaleziono ogromne ilości kości – należących nie do ludzi, lecz do niedźwiedzi jaskiniowych (Ursus spelaeus). Od tej pory jaskinia stała się nie tylko celem wypraw badaczy, lecz także jednym z najważniejszych rezerwatów przyrody nieożywionej w kraju.
Największa jaskinia Sudetów
Długość korytarzy Jaskini Niedźwiedziej przekracza obecnie 5 kilometrów, co czyni ją największą jaskinią Sudetów i jedną z największych w Polsce. System podziemnych sal, szczelin i korytarzy rozciąga się na kilku poziomach, tworząc rozbudowaną strukturę krasową. Zwiedzający mogą zobaczyć około 500 metrów trasy udostępnionej turystycznie, która zachwyca bogactwem form naciekowych – stalaktytów, stalagmitów i stalagnatów, a także unikalnymi „perłami jaskiniowymi”, spotykanymi niezwykle rzadko nawet w Europie.
Jaskinia Niedźwiedzia to rezerwat przyrody, w którym szczególną uwagę zwraca się na ochronę mikroklimatu. Temperatura przez cały rok utrzymuje się tu na poziomie około 6 °C, a wilgotność przekracza 95 proc. To warunki idealne dla kolonii nietoperzy, które właśnie tu mają jedno z największych zimowisk na Dolnym Śląsku. Z tego względu jaskinia jest okresowo zamykana – by zapewnić zwierzętom spokój i umożliwić regenerację całego ekosystemu.
Niezwykła szata naciekowa
To, co wyróżnia Jaskinię Niedźwiedzią spośród innych jaskiń w Polsce, to jej imponująca szata naciekowa. Marmur, w którym została utworzona, okazał się doskonałym „materiałem” dla natury. Z wody nasyconej węglanem wapnia przez tysiące lat powstawały misternie rzeźbione formy: smukłe stalaktyty, potężne kolumny i delikatne makarony. W głębszych partiach można dostrzec jeziora martwicowe, w których wciąż tworzą się krystaliczne nacieki – żywe dowody na to, że jaskinia cały czas się zmienia.
Choć mogłoby się wydawać, że Jaskinia Niedźwiedzia została już dokładnie poznana, naukowcy wciąż odkrywają nowe korytarze. W 2012 roku natrafiono na kolejne partie o imponujących rozmiarach – w tym Sali Mastodonta, której wysokość sięga 30 metrów. W najbliższych latach planowane jest udostępnienie drugiej trasy turystycznej, prowadzącej właśnie do tych nowych, wcześniej niedostępnych fragmentów. Dzięki temu turyści będą mogli poznać jeszcze więcej niezwykłych miejsc, przy zachowaniu zasad ochrony przyrody.
Edukacja i turystyka w równowadze
Jaskinia Niedźwiedzia to nie tylko atrakcja turystyczna, ale także ważne centrum edukacji przyrodniczej. W pawilonie wejściowym w Kletnie można zobaczyć wystawy geologiczne i paleontologiczne, a w sezonie letnim odbywają się tu warsztaty i zajęcia terenowe dla uczniów i studentów. To doskonały przykład miejsca, w którym nauka, turystyka i ochrona przyrody idą w parze.
Jak zwiedzać Jaskinię Niedźwiedzią?
Wejście do jaskini znajduje się ok. 2 km od centrum Kletna. Do wejścia prowadzi żółty szlak turystyczny z parkingu przy drodze. Zwiedzanie odbywa się wyłącznie z przewodnikiem i w niewielkich grupach (15 osób), co gwarantuje komfort i bezpieczeństwo. Warto pamiętać, że temperatura w środku wynosi około 6 °C – przyda się więc cieplejsze ubranie, nawet latem.
Nie bez powodu Jaskinia Niedźwiedzia określana jest jako „podziemna perła Sudetów”. To miejsce, które łączy w sobie piękno natury, fascynującą historię i świadomość, że wciąż nie odkryliśmy wszystkiego. Dla wielu to jedno z najbardziej magicznych miejsc Dolnego Śląska – i choć trasa zwiedzania jest krótka, wrażenia zostają na długo.
